French Bean |कडधान्य पिकांमध्ये फ्रेंच बीनला प्रमुख स्थान आहे. हिवाळ्यात सपाट भागात आणि उन्हाळ्यात डोंगराळ भागात लागवड केली जाते. दक्षिण भारतात वर्षभर त्याची लागवड केली जाते. फ्रेंच बीन्सच्या हिरव्या सोयाबीनचा वापर भाजी म्हणून केला जातो आणि ड्राय बीन्स (राजमा) डाळी म्हणून वापरला जातो. इतर भाजीपाला पिकांच्या तुलनेत कमी कालावधीत जास्त उत्पादन देणारे हे पीक आहे. फ्रेंच बीन्स (शेंगा आणि धान्य) हे प्रथिने, कार्बोहायड्रेट्स, कॅरोटीन आणि फॉलिक ऍसिडचे चांगले स्त्रोत आहेत.
भारतात फ्रेंच बीनची लागवड प्रामुख्याने हिमाचल प्रदेश, जम्मू आणि काश्मीर, उत्तराखंड, उत्तर प्रदेश, बिहार, पश्चिम बंगाल, झारखंड, महाराष्ट्र, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश आणि उत्तर-पूर्व राज्यांमध्ये केली जाते. आज आम्‍ही तुम्‍हाला त्याच्या प्रगत वाणांसोबत त्याच्या उत्‍पन्‍न आणि लागवडीच्या पद्धतींबद्दल माहिती देणार आहोत-
जमीन निवडणे आणि तयार करणे: French Bean
फ्रेंच बीनची लागवड जवळजवळ सर्व प्रकारच्या जमिनीत करता येते, परंतु सेंद्रियदृष्ट्या समृद्ध वालुकामय मातीपासून योग्य निचरा असलेल्या वालुकामय जमिनीपर्यंत ज्याचा पीएच कमी आहे. मूल्य 6-7 च्या दरम्यान असावे, ते योग्य आहे. आम्लयुक्त जमीन त्याच्या लागवडीसाठी योग्य नाही. शेतात ओलावा कमी असल्यास पेरणीपूर्वी नांगरणी करावी. पेरणीपूर्वी शेताची नांगरणी करून योग्य प्रकारे सपाटीकरण करून शेत तयार करावे. पेरणीच्या वेळी बियाणे उगवण्यासाठी शेतात पुरेसा ओलावा असावा.
बियाणे पेरणी:
फ्रेंच बीन्स पेरणीसाठी सर्वात योग्य वेळ उत्तर भारतातील मैदानी भागात ऑक्टोबर-नोव्हेंबर आणि तराई भागात फेब्रुवारी-मार्च आहे. डोंगराळ भागात फ्रेंच बीनची लागवड उन्हाळा आणि पावसाळ्यात केली जाते. बिया सपाट शेतात किंवा उंच कड्यात किंवा बेडमध्ये पेरल्या जातात. उंच कड्यात किंवा वाफ्यात पेरणी केल्यास झाडे चांगली वाढतात आणि उत्पादनही चांगले मिळते.
हेही वाचा – Cotton Rate | यंदा कापसाला किती भाव मिळणार?, वाचा काय आहे तज्ज्ञांचे मत
बुश प्रकारासाठी, अंतर 45-60 सें.मी. आणि झाडापासून रोपापर्यंतचे अंतर 10-15 सें.मी. आणि पोल प्रकारासाठी पंक्ती ते पंक्ती अंतर 75-100 सें.मी. आणि झाडापासून रोपापर्यंतचे अंतर 25-30 सें.मी. ठेवा.
खत आणि खते:
इतर शेंगा भाज्यांच्या तुलनेत, फ्रेंच बीनच्या मुळांमध्ये वातावरणातून नायट्रोजन गोळा करण्यासाठी भरपूर ग्रंथी असतात, म्हणून त्यांना अधिक खत आणि खतांची आवश्यकता असते. शेत तयार करताना २०-२५ टन कुजलेले शेणखत जमिनीत चांगले मिसळावे. याशिवाय 80-120 किलो नत्र, 50 किलो स्फुरद आणि 50 किलो पालाश प्रति हेक्‍टरी वापरावे. नत्राची अर्धी मात्रा आणि स्फुरद व पोटॅशची संपूर्ण मात्रा शेत तयार करताना द्यावी आणि उर्वरित नत्राचे दोन समान भाग करून 20-25 दिवस आणि 35-40 दिवसांनी टॉप ड्रेसिंग म्हणून द्यावे. पेरणी नंतर.
सिंचन:
फ्रेंच बीन माती ओलाव्यास संवेदनशील असते, त्यामुळे शेतात पुरेसा ओलावा असावा. अपुऱ्या ओलाव्यामुळे झाडे कोमेजून उत्पादनावर विपरीत परिणाम होतो. पेरणीच्या वेळी बियाणे उगवण करण्यासाठी पुरेसा ओलावा आवश्यक आहे. यानंतर 1 आठवडा ते 10 दिवसांच्या अंतराने पिकाला आवश्यकतेनुसार पाणी द्यावे. फुलोऱ्याच्या वेळी पाणी दिल्यास शेंगांच्या वाढीला गती मिळते आणि शेंगा मऊ व चांगल्या दर्जाच्या असतात.
उपभोगनिहाय नियंत्रण:
पिकाच्या सुरुवातीच्या अवस्थेत एक ते दोन खुरपणी शेत तणमुक्त ठेवण्यासाठी पुरेसे असते. पहिली खुरपणी 20-25 दिवसांनी आणि दुसरी 40-50 दिवसांनी करावी. खुरपणी फार खोलवर करू नये.